2025 yılı, hem Türkiye’de hem de dünya genelinde güneş enerjisi yatırımları açısından önemli bir dönemeçtir. Düşen ekipman maliyetleri, enerji arz güvenliği ihtiyacı ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda birçok ülke, güneş enerjisi teknolojilerini destekleyici politikalarını artırmıştır. Türkiye bu dönüşümün önemli bir parçası olarak, yerli üretimi teşvik eden politikalarla birlikte hibe, vergi muafiyeti, alım garantisi ve finansman desteklerini geniş kapsamlı biçimde sunmaktadır. Küresel ölçekte ise feed-in tariff (alım garantisi), net-metering (mahsuplaşma), yatırım hibeleri ve düşük faizli krediler gibi mekanizmalar yaygın şekilde uygulanmaktadır.
Türkiye’de Güneş Enerjisi Teşvikleri (2025)
2025 yılında Türkiye’de güneş enerjisine yönelik teşvikler birkaç ana başlık altında toplanabilir.
YEKDEM – Alım Garantisi Mekanizması
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM), lisanslı güneş enerjisi santralleri için devlet tarafından belirlenen sabit bir alım fiyatı sunar. 10 yıl süreyle geçerli olan bu sistemde, yerli ekipman kullanımına ek destekler de sağlanır. Bu durum, büyük ölçekli yatırımcılar için gelir garantisi oluşturarak finansal sürdürülebilirliği destekler.
Başvuru Süreci:
-
EPDK’dan üretim lisansı ve YEK Belgesi alınır.
-
EPİAŞ platformu üzerinden başvuru yapılır.
-
Yerli ekipman uygunluğu değerlendirilir.
Lisanssız GES – Öz Tüketim ve Mahsuplaşma
Evsel ve ticari kullanıcıların yoğun olarak tercih ettiği bu modelde, tüketiciler ihtiyaçları kadar enerji üretip fazlasını şebekeye aktarabilir. Aylık mahsuplaşma yoluyla fatura düşürülür ya da fazla enerji gelir olarak geri döner. Bu teşvik modeli, öz tüketim bazlı sistemlerin yaygınlaşmasını sağlar.
Başvuru Süreci:
-
Dağıtım şirketine başvuru yapılır.
-
Teknik evraklar teslim edilir.
-
Onay sonrası kurulum tamamlanır ve sistem devreye alınır.
KKYDP ve IPARD III – Hibe Destekleri
Kırsal bölgelerde tarımsal işletmelerin yenilenebilir enerjiye geçişini hızlandırmak amacıyla uygulanan KKYDP kapsamında %50 oranında geri ödemesiz destek sağlanmaktadır. IPARD III programı ise 5.000 € ile 3.000.000 € arasındaki yatırımlara %50–75 oranında hibe sunar. Bu programlar özellikle güneş enerjili sulama sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Başvuru Süreci:
-
Fizibilite raporu, izin belgeleri ve proje dökümanları hazırlanır.
-
İlgili il müdürlüğüne veya TKDK ofisine teslim edilir.
-
Onaylanan projeler için sözleşme imzalanır ve ödeme süreci tamamlanır.
Yatırım Teşvik Belgesi – Vergi ve Gümrük Avantajları
GES yatırımları için sağlanan yatırım teşvik belgesi; KDV muafiyeti, gümrük vergisi istisnası, vergi indirimi ve SGK prim desteği gibi pek çok avantaj içerir. 2025 itibarıyla yerli üretim hücre kullanan panellerin tercih edilmesi, bu desteklerden tam yararlanmanın ön koşulu haline gelmiştir.
Başvuru Süreci:
-
E-TUYS sistemi üzerinden online başvuru yapılır.
-
Gerekli belgeler hazırlanır.
-
Teşvik belgesi alındıktan sonra alım ve ithalat işlemleri avantajlı şekilde gerçekleştirilir.
Kredi ve Finansman Destekleri
Kamu ve özel bankalar, güneş enerjisi yatırımları için düşük faizli ve uzun vadeli yeşil kredi paketleri sunmaktadır. Ayrıca KOSGEB gibi kurumlar da, doğrudan panel desteği vermemekle birlikte enerji verimliliğini artırmaya yönelik projelere finansal destek sağlamaktadır.
Dünya Genelinde Teşvik Modelleri
Almanya
Almanya, 20 yıla kadar sabit alım garantisi sağlayan EEG sistemiyle güneş enerjisi yatırımlarında öngörülebilir bir gelir yapısı sunar. Konut sahipleri ve ticari kullanıcılar için net-metering ve topluluk bazlı güneş sistemleri desteklenmektedir.
İsviçre
İsviçre, çatı tipi güneş sistemlerine yönelik sabit alım fiyatları ile yatırımcılara geri ödeme garantisi vermektedir. Ayrıca enerji üretim miktarına göre kademeli destek yapısı mevcuttur.
Amerika Birleşik Devletleri
ABD’de federal düzeyde uygulanan yatırım vergi kredisi (ITC), güneş enerjisi yatırımlarının %30’a kadarını geri kazandırmaktadır. Buna ek olarak birçok eyalet kendi teşvik mekanizmalarını (örneğin net-metering ve geri ödeme tarifeleri) devreye almıştır.
Gelişmekte Olan Ülkeler
Gelişmekte olan ülkelerde ise yatırım maliyetlerinin azaltılması için Dünya Bankası, IRENA ve benzeri kuruluşlar aracılığıyla teknik destek, kapasite geliştirme ve uygun maliyetli kredi imkanları sağlanmaktadır. Bu ülkelerde feed-in-tariff sistemi hala en yaygın modeldir.
Başvuru Sürecine Genel Bakış
-
Hedef Tanımı: Öz tüketim, ticari üretim veya tarımsal kullanım amacının netleştirilmesi
-
Teşvik Seçimi: Bölgesel, ulusal veya uluslararası düzeyde uygulanabilir desteklerin belirlenmesi
-
Fizibilite ve Teknik Hazırlık: Üretim kapasitesi, maliyet tahmini ve geri dönüş analizi yapılması
-
Evrak ve Onay Süreci: Teknik proje dosyası, izin belgeleri ve başvuru formlarının tamamlanması
-
Başvuru ve Kurulum: İlgili kuruma zamanında ve eksiksiz başvuru yapılması
-
Teşvikten Yararlanma: Kurulum sonrası bağlantının tamamlanması ve finansal desteklerin tahsili
Sonuç
Güneş enerjisi, 2025 yılında hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde düşük karbonlu enerji dönüşümünün temel dayanaklarından biri haline gelmiştir. Türkiye, güçlü teşvik yapıları ve yerli üretim odaklı politikaları ile yatırım ortamını desteklerken, küresel uygulamalar da finansal erişimi kolaylaştırarak güneş teknolojilerinin yaygınlaşmasını sağlamaktadır. Doğru planlama, uygun teşvik seçimi ve teknik yeterlilik ile güneş enerjisine geçiş artık daha erişilebilir ve sürdürülebilir bir seçenek haline gelmiştir.
Referanslar
- International Renewable Energy Agency. (2025, March 26). A record 452 GW solar capacity installed in 2024. IRENA.
- IEA-PVPS. (2025, April). Snapshot of Global PV Markets – 2025. International Energy Agency – Photovoltaic Power Systems Programme.
- International Energy Agency. (2024, February). World Energy Investment Special Report: Reducing the Cost of Capital. IEA.
- European Commission. (2022). European Commission adopts the rural development Programme for Turkey (IPARD III). European External Action Service.
- United States Department of Energy. (2024). Quarterly Solar Industry Update. U.S. Department of Energy.
- Swiss Federal Office of Energy. (2025). Energy Act and Photovoltaics Incentives in Switzerland. Swiss Confederation.
- Turkish Ministry of Energy and Natural Resources. (2024, October 1). Lisanssız Elektrik Üretimi Bilgilendirme Rehberi.
- Energy Market Regulatory Authority (EPDK). (2024, December). YEKDEM Uygulamaları.
- Turkish Ministry of Agriculture and Forestry. (2025, March 17). Bireysel Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi Tebliği.
- Agriculture and Rural Development Support Institution (TKDK). (2025). IPARD III Program Application Guidelines.
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2024, Eylül). Yerli Hücreli Güneş Paneli Kullanım Zorunluluğu ve Teşvik Belgesi Rehberi.
